O’quvchilarning odob-axloqqa oid majburiyatlari:

 

a) Ta’lim muassasasi hududida:

 

maktabga mashg’ulotlar boshlanishidan 10-15 daqiqa oldin, ta’lim muassasasi Ustavida belgilangan o’quvchilar libosi (formasi)da kelish;

toza va orasta kiyinish, saranjom-sarishta yurish, sochlarni ozoda va tartibga keltirilgan holda tutish (o’g’il bolalar sochlarining uzunligi me’yor (2-3 sm)dan oshmasligi, qiz bolalarning ixcham zirakdan tashqari boshqa taqinchoqlarni taqmasligi lozim);

chiqindilarni faqat maxsus belgilangan idishlarga tashlash;

ustozlar va maktab mehmonlari bilan uchrashganda salom berish;

o’quv mashg’ulotlari vaqtida hududda sababsiz yurmaslik;

ta’lim muassasasi mulki (parta, stol, stul, doska, o’simliklar, hayvonot dunyosi va hokazolar)ga ehtiyotkorona munosabatda bo’lish;

maktab yo’laklarida tinchlikni saqlash, baland ovozda gaplashmaslik;

maktabga o’quv-qurollari, dars jadvalida belgilangan darsliklar va daftarlar bilan kelish (o’quvchilar uchun mo’ljallangan papka tutishi, kundalik daftarining bo’lishi, ma’naviyatga zid rasmlar tushirilgan yozuv daftarlaridan foydalanmasligi);

narkotik va psixotrop moddalar, alkogol va tamaki mahsulotlarining iste’mol qilinishi hamda tarqatilishiga yo’l qo’ymaslik.

 

b)  Dars vaqti (sinf xonalari)da:

 

dars jarayoniga xalal beradigan harakatlar qilishdan saqlanish;

uyali aloqa vositalarini o’chirib qo’yish;

dars vaqtida o’rinsiz gaplashmaslik;

jihozlarni asrab-avaylash, partalarga, stol va stullarga chizmaslik;

qog’oz va boshqa keraksiz narsalarni qoldirib ketmaslik;

ovqatlanmaslik, saqich chaynamaslik.

 

v) Tanaffusda:

 

tanaffusdan unumli foydalanish;

o’z o’qish joyini toza saqlash va tartibga keltirish;

navbatdagi dars bo’ladigan xonaga o’z vaqtida o’tish;

fan o’qituvchisining ko’rsatmasi bo’yicha sinfni kelgusi darsga tayyorlash;

katta tanaffus vaqtida navbatchi o’quvchilar tomonidan sinf xonasining tozaligini ta’minlash.

 

g) Maktab oshxonasida:

 

ovqatlanishdan oldin va keyin qo’llarini yuvish;

umumiy ovqatlanish joylarida belgilangan tartib-qoidalarga rioya qilish;

taomlarni olishda «navbatga turish» tartibiga rioya qilish;

tirbandlik holatida ustozlar, yosh bolalar va qizlarga hurmat ko’rsatish;

ovqatlanish vaqtida shovqin solmaslik;

issiq va suyuq ovqatlarni olishda va iste’mol qilishda ehtiyotkorlik ko’rsatish;

oshxonadan olingan ovqat va ichimliklarni oshxonaning o’zida iste’mol qilish;

ovqatlangandan so’ng idishlarni yig’ishtirib qo’yish.

 

d)  Maktab kutubxonasi va axborot resurs markazi (ARM)da:

 

kutubxona va ARM xodimlari bilan xushmuomalada bo’lish;

kitoblar va jihozlarga ehtiyotkorona munosabatda bo’lish;

baland ovozda so’zlashmaslik va boshqa kitobxonlarga xalaqit bermaslik;

qog’oz va boshqa chiqindilarni qoldirib ketmaslik;

kitoblarni olish va topshirish tartib-qoidalariga rioya qilish.

 

e) Sport majmualarida:

 

sport majmuasiga xos bo’lgan kiyim va poyabzallarda kirish;

sport inventarlaridan oqilona va samarali foydalanish;

mashg’ulotlardan keyin sport inventarlarini belgilangan joylarga qayta topshirish;

sport majmuasining belgilangan tartib-qoidalariga to’liq rioya qilish.

 

Bundan tashqari, o’quvchilarga quyidagilar tavsiya etiladi:

o’zining namunaviy xulqi va bilimi bilan atrofdagilarda o’quvchilik odobi haqida ijobiy taassurot hosil qilishga intilish;

ko’cha-ko’yda bemaqsad yurmaslik, kattalarga hurmatda, kichiklarga izzatda bo’lish, jamoat transportlarida keksa, nogiron va yosh bolali yo’lovchilarga joy berish;

doimo komillikka intilish, halollik va adolat bilan hayot kechirish kabi olijanob fazilatlarni chuqur anglash;

o’z maktabi manfaati, uning sha’ni va nufuzi  to’g’risida qayg’urish, ularni saqlashda jonkuyarlik qilish va ularga hurmat bilan munosabatda bo’lish.

 

Quyidagilar o’quvchilarga man etiladi:

mashg’ulotlar yakunlangunga qadar maktab hududidan o’qituvchilar ruxsatisiz tashqariga chiqish;

o’qituvchilarga va boshqa o’quvchilarga nisbatan hurmatsizlik qilish;

o’qituvchilarni chalg’itish bilan bog’liq har qanday xatti-harakatlarni amalga oshirish;

yozma ishlar va oraliq nazoratlarni bajarish vaqtida chetdan yordam so’rash, o’zgalarga yordam ko’rsatish;

boshqa o’quvchilar tomonidan tayyorlangan topshiriqlar yoki yozma ishlarni o’z nomidan topshirish;

mashg’ulotlarga kechikib kelish yoki qatnashmaslik;

moddiy jihatdan yaxshi ta’minlanganligini turli yo’llar bilan namoyish qilish.

 

Rag’batlantirish va chora ko’rish tartibi

 

 O’quv yili davomida mazkur «Odob-axloq qoidalari»ga to’liq rioya qilgan, ta’lim muassasasida yuksak ma’naviy-axloqiy muhitning qaror topishiga va yanada mustahkamlanishiga xizmat qilgan jamoa a’zolari quyidagicha moddiy va ma’naviy jihatdan rag’batlantirilib boriladi:

o’qituvchilarga maktab buyrug’i bilan tashakkurnoma e’lon qilish, ularni tarmoq va davlat mukofotlariga tavsiya qilish;

«Faxriy yorliq» bilan taqdirlash;

qimmatbaho va esdalik sovg’alar bilan mukofotlash;

maktab radiouzeli orqali e’lon qilish;

«Eng faol o’quvchi» nominasiyasini berish;

o’quvchilar ota-onasining ish joyiga yoki mahalla fuqarolar yig’iniga tashakkurnoma xati yuborish.

 

Jamoa a’zolari mazkur «Odob-axloq qoidalari»ni buzganida ularga nisbatan quyidagi intizomiy jazo choralari qo’llaniladi:

o’qituvchilarga maktab buyrug’i bilan «Hayfsan» e’lon qilish;

o’quvchining kundaligiga tanbeh yozish;

boshqa sinfga o’tkazish;

sinf jamoasi orasida muhokama qilish.

Mazkur «Odob-axloq qoidalari»ga rioya etilmaganlik holatlari ta’lim muassasasidagi «Kamolot» YoIH, Xotin-qizlar qo’mitasi boshlang’ich tashkilotlari va «Ota-onalar» kengashlarida ham muhokama qilinishi mumkin.

 

Yakuniy qoidalar

 

• Mazkur «Odob-axloq qoidalari» har bir o’quvchiga va ularning ota-onalari (yoki ularning o’rnini bosuvchi shaxslar)ga hamda o’qituvchilarga imzo qo’ydirilgan holda yetkaziladi.
• Mazkur «Odob-axloq qoidalari» maktabning foyesiga barchaga ko’rinarli tarzda joylashtirib qo’yiladi.
• Mazkur «Odob-axloq qoidalari»ning talablarini har bir o’qituvchi va o’quvchilar to’liq bilishi va unga qat’iy amal qilishi shart.